Dęby pamięci żołnierzy KOP i SG zamordowanych przez NKWD w 1940 roku na terenie Rosji i Ukrainy - stan na 01.07.2013 r.
Napaść sowiecka na wschodnią granicę Państwa Polskiego w dniu 17 września 1939 roku dokonana została bez wypowiedzenia wojny, z pogwałceniem prawa międzynarodowego i stanowiła równocześnie złamanie zawartego wcześniej z Polską paktu o nieagresji. Na zajętych przez wojska sowieckie terenach wyszukiwano oficerów WP oraz funkcjonariuszy innych służb i dokonywano masowych aresztowań. Wziętych do niewoli kierowano do obozów jenieckich bądź przetrzymywano w więzieniach. W październiku 1939 roku ukazała się dyrektywa Komisarza Spraw Wewnętrznych ZSRS Ł.Berii polecająca dokonywanie podziału na odpowiednie grupy i kierowania ich do wyznaczonych obozów: Katynia, Ostaszkowa i Starobielska. Jeńcy tych obozów stanowili elitę wojskową i intelektualną II RP.
5 marca 1940 roku Biuro Polityczne WKP(b) w składzie: Stalin, Woroszyłow, Mołotow, Mikojan, Kalinin i Kaganowicz podjęło decyzję o rozstrzelaniu Polaków więzionych w trzech „obozach specjalnych” oraz 11 tys. przetrzymywanych w więzieniach NKWD na Ukrainie i Białorusi. Strzałem z pistoletu, w potylicę, mordowano: jeńców z Ostaszkowa w Kalininie (obecnie Twer) i grzebano w Miednoje, ze Starobielska w Charkowie, a ciała wywożono do pobliskich Piatichatek, jedynie jeńców z Kozielska rozstrzelano nad dołami śmierci w Katyniu. W wyniku prac ekshumacyjnych przeprowadzonych w Bykowni k/Kijowa w latach 2001-2011 udało się zlokalizować 69 grobów i wydobyć szczątki blisko 2000 polskich ofiar z tzw. listy ukraińskiej. Do dnia dzisiejszego nie zostały udostępnione Polakom listy więzionych na Białorusi. Na podstawie list, ofiar mordu katyńskiego, udało się ustalić blisko 750 nazwisk żołnierzy KOP i SG.
Katyńska śmierć w dramatycznych okolicznościach, skrytobójczy mord jeńców wojennych posiada szczególnie tragiczną wymowę, jeśli się weźmie pod uwagę fakt, że dotyczy bohaterów wiernych przysiędze, którzy zostali powołani do obrony Ojczyzny w otwartej walce. Na listach odnaleźć można nazwiska zasłużonych w boju i uhonorowanych wysokimi odznaczeniami wojskowymi, wśród nich nie brak Kawalerów Orderu Virtuti Militari i Krzyża Walecznych.
Aby przywrócić pamięć o bohaterach tej okrutnej zbrodni, która przez wiele lat skazana była na nieobecność w przestrzeni życia publicznego, zainaugurowano w 2007 roku projekt edukacyjny „Katyń...ocalić od zapomnienia”. Akcję zasadzenia 21.473 „Dębów Pamięci” zainicjowała młodzież szkolna i społeczność Radzymina pod Warszawą oraz Stowarzyszenie Parafiada z Warszawy, pod honorowym patronatem ś.p. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Jeden Dąb ma symbolizować jedno nazwisko z listy katyńskiej, a uczestnicy zobowiązują się do opieki nad drzewkiem. Stowarzyszenie Weteranów Polskich Formacji Granicznych jest partnerem tego programu. Więcej o akcji na stronie www.katyn-pamietam.pl.
W roku 2007 decyzją Prezydenta L.Kaczyńskiego i ministra obrony narodowej A.Szczygło mianowano na wyższe stopnie żołnierzy WP, KOP i SG oraz funkcjonariuszy SW, PP. W powyższym wykazie awanse te zostały uwzględnione.
Maria Rubas
